Równać do najlepszych w logistyce

Ostatnie lata sprawiły, że w Polsce nie można prowadzić liczącego się biznesu w oderwaniu od realiów rynku europejskiego czy światowego.

Polska gospodarka już jest częścią globalnego świata ekonomii. Powstaje coraz więcej inwestycji zagranicznych, a zlokalizowane w Polsce przedsiębiorstwa stają się ogniwami w łańcuchach korporacji międzynarodowych. Również rodzimy kapitał tworzy grupy producencko-dystrybutorskie, starające się zawojować rynki światowe.

Nie omijają nas problemy logistyczne znane wielkim korporacjom. Jak zorganizować przepływ materiałów od pierwotnego dostawcy do ostatecznego klienta, poprzez sieć producentów i dystrybutorów, aby zapewnić zadowolenie odbiorcy z jakości, ceny i terminu dostawy? Jak zapanować nad tym procesem od strony informacyjnej? Jak wyprzedzić konkurencję, wykorzystując najnowsze techniki i narzędzia, osiągając przy tym korzyści finansowe?

Systemy klasy ERP stały się w Polsce powszechnie stosowanym standardem. Jednak system informatyczny jest „tylko” narzędziem i samo jego wdrożenie nie przynosi gotowej odpowiedzi na te pytania. Aby konkurować na poziomie globalnym, należy kompleksowo przemyśleć, a być może i przewartościować sposób prowadzenia działalności gospodarczej.

Na szczęście włączając się w gospodarkę światową, mamy też dostęp do najnowszej wiedzy i doświadczeń. Umiejętnie korzystając z nich, możemy znacznie poprawić konkurencyjność polskich firm, także w zakresie procesów logistycznych. Dotychczas brak było modeli, rozwiązujących problemy przepływu materiałów w złożonych sieciach logistycznych.

Model SCOR obejmuje trzy poziomy:

  • poziom typów procesów (zaprezentowany na powyższym schemacie)
  • poziom kategorii procesów np. planowanie łańcucha dostaw, planowanie zaopatrzenia, planowanie wytwarzania
  • poziom elementów procesu. Np. w ramach planowania łańcucha dostaw wyodrębniono:
  • identyfikację, ustalanie priorytetów  i agregowanie zapotrzebowań łańcucha dostaw
  • identyfikację, ocenę i agregowani zasobów łańcucha dostaw
  • bilansowanie zasobów łańcucha dostaw z zapotrzebowaniami
  • ustalanie i komunikowanie planów łańcucha dostaw

Opis łańcucha dostaw wykonany na przedstawionych trzech poziomach jest zazwyczaj zbyt uniwersalny, aby mógł być wystarczającym dla zdefiniowania konkretnej firmy. Stąd kolejny czwarty poziom – tzw. poziom implementacji, na którym następuje dekompozycja i uszczegółowienie elementów procesu.

Metodyka SCOR oparta na powyższym modelu obejmuje:

  • opracowanie modelu stanu istniejącego („as is”)
  • wykorzystanie zdefiniowanych (proponowanych przez SCOR) mierników efektywności do oceny poziomu własnych procesów, porównania z najlepszymi identyfikacji obszarów wymagających największej poprawy oraz zdefiniowania docelowych, oczekiwanych wartości wskaźników
  • wykorzystanie zalecanych przez SCOR najlepszych praktyk biznesowych
  • zbudowanie modelu docelowego („to be”)

Dla kogo Przegląd Łańcucha Dostaw i SCOR

Na największe efekty z przeglądu procesów logistycznych z wykorzystaniem SCOR mogą liczyć firmy produkcyjne o następujących cechach:

  • wielozakładowe
  • o rozproszonej lokalizacji
  • o rozbudowanej sieci dystrybucji
  • o dużym asortymencie produkcji
  • o dużej liczbie indeksów produkcyjnych i półproduktów
  • posiadające system ERP bądź zamierzające go wdrożyć
  • zdeterminowane, by wzmocnić przewagę konkurencyjną dzięki usprawnieniu procesów logistycznych i planistycznych

Metodyka zorientowana na przyszłość

Oprócz modelu SCOR, metodyka BCC (aktualnie All for One Poland) wykorzystuje doświadczenia APICS, a także inne narzędzia identyfikacji i poszukiwania rozwiązania problemów łańcucha dostaw:

  • szkolenia APICS obejmujące: strategiczne zarządzanie zasobami, planowanie główne zasobów, szczegółowe planowanie i harmonogramowanie, wykonanie i sterowanie produkcją.
  • audyt wykorzystujący elementy listy kontrolnej ABCD Olivera Wighta
  • analizę SWOT
  • rachunek efektywności proponowanych zmian

APICS (The Association for Operations Management) to światowa instytucja popularyzująca zagadnienia zarządzania produkcją i zapasami oraz łańcuchem dostaw. APICS ustanawia powszechnie uznane standardy transferu wiedzy o najlepszych praktykach w zarządzaniu łańcuchem dostaw, udostępniając certyfikowany program szkoleniowy. Wiedza w tym zakresie jest dostępna również w Polsce. BCC oferuje program szkoleniowy dla menedżerów i osób odpowiedzialnych za procesy planowania, logistyki i produkcji, zgodny ze standardami APICS. Zajęcia prowadzone są przez konsultantów – ekspertów BCC, którzy posiadają (jako jedni z nielicznych w Polsce) certyfikaty CPIM (Certified in Production & Inventory Management) przyznane przez APICS.

Lista kontrolna ABCD Olivera Wighta jest rodzajem szczegółowej ankiety, która pozwala przeprowadzić audyt zarządzania firmą (w tym procesów planowania i sterowania produkcją i zapasami) pod kątem zgodności ze standardem MRP II. W zależności od wyniku przedsiębiorstwu nadana zostaje klasa od „A” (najwyższy poziom zarządzania) do „D”.

Poszczególne kroki metodyki BCC w ramach Przeglądu Łańcucha Dostaw są przedstawione na schemacie obok.

Metodyka ma charakter prorozwojowy. Nie skupia się na szczegółowej analizie i opisie stanu obecnego, lecz na sformułowaniu docelowego systemu zarządzania łańcuchem dostaw spełniającego wymagania i ograniczenia.

Zakładając głównie uzyskanie spójności systemu logistycznego ze strategią rozwoju firmy, metodyka prowadzi do uzyskania odpowiedzi na pytanie: jak, wykorzystując najlepsze praktyki biznesowe, zorganizować system odpowiedzi na popyt zewnętrzny na wytwarzane produkty.

Process Wizard narzędziem do modelowania

W takich przedsięwzięciach wykorzystuje się narzędzia informatyczne pozwalające odzwierciedlić procesy w formie graficznej. Ze względu na liczne zalety, BCC stosuje w tych projektach narzędzie ProcessWizard firmy Mi Services. Jego cechy to:

  • pełna zgodność ze standardem SCOR
  • możliwość tworzenia map łańcucha dostaw, uwzględniających wszystkie obiekty w nim uczestniczące
  • generowanie modeli przepływu
  • wbudowane formularze opisu procesów, ułatwiające w sposób jednolity i sformalizowany opis konkretnego procesu z uwzględnieniem jego modelu graficznego, wskazania procesów inicjujących i następujących po nim, sugerowanych mierników efektywności wraz z obliczonymi wartościami, sugerowanych najlepszych praktyk itp.
  • możliwość modelowania na poziomie 4 SCOR i niższych
  • możliwość generowania modelu w języku polskim

Narzędzie to okazuje się szczególnie przydatne podczas realizacji opisu i analizy stanu istniejącego, przy wyborze mierników oraz propozycji wykorzystania najlepszych praktyk biznesowych.

Podejście kompleksowe a wycinkowe

Opisaną metodykę można również zastosować do wybranego, dającego się logicznie wyodrębnić, zagadnienia planistyczno-logistycznego. Przykładowo, projekt może dotyczyć wyłącznie gospodarki zapasami i gospodarki magazynowej; lub też może zostać zawężony do obszaru wewnętrznej logistyki.

Największe jednak korzyści osiąga się, gdy przedmiotem projektu jest cały proces planowania, oraz ujęty kompleksowo łańcuch dostaw – włączając powiązania między jednostkami wewnątrz firmy (zakłady produkcyjne, centra dystrybucyjne) i powiązania z dostawcami i odbiorcami.

W zależności od zakresu i wielkości firmy, projekt może trwać od miesiąca do kilku miesięcy. Zwłaszcza w przypadku kompleksowego Przeglądu Łańcucha Dostaw, absolutnie niezbędne jest zaangażowanie najważniejszych osób z działów logistycznych oraz z finansów, ale także przedstawicieli najwyższego kierownictwa firmy.

Konkretny plan zmian

Tym, co w pewnym stopniu odróżnia Przegląd Łańcucha Dostaw według metodyki SCOR od „klasycznie” przeprowadzanych projektów konsultingu biznesowego, są efekty, dające się szybko i łatwo przełożyć na konkretne decyzje co do zmian.

Na poszczególnych etapach projektu, efektem pracy zespołu roboczego złożonego z pracowników Klienta i BCC (aktualnie All for One Poland), są raporty, zawierające m.in.:

  • opis obecnych procesów logistycznych i planistycznych wraz z oceną ich efektywności
  • koncepcję docelowych procesów, wraz z opisem szczegółowego przebiegu tych procesów
  • analizę efektywności proponowanych zmian – szacunek nakładów i korzyści związanych z poszczególnymi zmianami – wyrażonych w pieniądzu
  • harmonogram wdrożenia zmian – z uwzględnieniem obszarów, w których korzyści mogą być największe i najszybsze do osiągnięcia, oraz z uwzględnieniem ograniczoności zasobów ludzkich i finansowych firmy, które mogą być zaangażowane w reorganizację

Rekomendacje mogą np. dotyczyć zmian:

  • w procedurach planistycznych, w tym dotyczących tworzenia prognoz, obsługi zamówień, planowania zakupu surowców/komponentów i planowania produkcji półproduktów
  • w zasadach kalkulacji kosztów i rentowności
  • w strategii zakupów, w tym w doborze źródeł zaopatrzenia
  • w strategii sprzedaży, w tym w zakresie wyboru kanałów dystrybucji, zasad polityki rabatowej, rozwoju własnej sieci dystrybucyjnej
  • w strukturze organizacyjnej firmy, w tym połączenie/podziały jednostek gospodarczych
  • w systemie mierników, w postaci Strategicznej Karty Wyników (wprowadzenie/modyfikacja)

Przegląd Łańcucha Dostaw a system ERP

Przegląd Łańcucha Dostaw jest projektem zdecydowanie biznesowym. Korzyści z niego mogą uzyskać zarówno firmy, które nie posiadają systemu ERP, takiego jak SAP, jak i używające system ERP. Jest jednak oczywiste, że docelowe, zoptymalizowane procesy powinny być wspierane przez system informatyczny. Realizacja Przeglądu przez konsultantów, mających doświadczenie we wdrażaniu systemu SAP, jest gwarancją, że tak właśnie będzie.

W przypadku firmy, która dopiero planuje wdrożenie SAP (lub innego systemu), raport końcowy może być rodzajem koncepcji generalnej dla przyszłego systemu, i/lub posłużyć jako pomocniczy dokument w przetargu na wdrożenie systemu. Tam, gdzie SAP już funkcjonuje, raport jest równocześnie punktem wyjścia do zmian w systemie, które pozwolą znacznie lepiej wykorzystać drzemiący w nim potencjał.

Przegląd Łańcucha Dostaw oparty na modelu SCOR to odpowiedź na zapotrzebowanie firm, w których logistyka jest kluczowym czynnikiem sukcesu rynkowego. Nie jest on alternatywą dla standardu MRP II / ERP, lecz stanowi jego uzupełnienie i w znakomity sposób łączy wiedzę biznesową z wiedzą o możliwościach systemów informatycznych.

Kolejnym poziomem wykorzystania tej wiedzy są systemy zaawansowanego planowania takie jak SAP APO (Advanced Planner and Optimizer). Aby wdrażać tak złożone narzędzia, trzeba mieć jasną koncepcję działalności w sferze przepływu materiałów i informacji.